Yazılım Kuralları

DE EKİ

Kendisinden önce gelen sözcüğe bitiştirilir.

“Da, de, ta, te” şeklinde olabilir. “Bulunma” bildirir.
“Ne zaman, nerede” gibi sorulara yanıt verir. Cümleden atıldığında anlam bozulur.

DE BAĞLACI

Kendisinden önce gelen sözcükten ayrı yazılır. Yalnızca “da, de” şekli vardır.
Cümleden çıkarıldığında anlam daralır, tamamen bozulmaz.
Kendisine ek getirilemez.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, bitişik yazılması
gereken “de”, ayrı yazılmıştır?

A) Size bu mektupla birlikte bir öykü de gönderiyorum.
B) Eksik olmasın; beni de düşünüp bir tane göndermiş.
C) Uzun cümlelerin de bir tadı, bir güzelliği vardır.
D) Su, hava, ışık, bitki, bir de insanlarının yumuşak huyu…
E) Sıkıntılı günlerinde arkadaşlarıma giderim.

A, B, C ve D’de, “de” bağlacı kullanılmıştır. E seçeneğinde
ise “de”, bağlaç değil, hal eki olduğundan bitişik yazılmalıydı.

Yanıt E

Kİ EKİ

Sözcüğe bitişik yazılır. Zamir ve sıfatlara gelerek “aitlik” anlamı katar.
Bu ekten sonra başka bir ek gelebilir. Cümleden çıkarıldığında anlam bozulur.

Kİ BAĞLACI

Kendisinden önce gelen sözcükten aynı yazılır. Bazı durumlarda bitişik de yazılabilir.
Yalnızca “ki” şekli bulunur. Kendisinden sonra ek gelemez.
Cümleden çıkarıldığında anlamda pek daralma olmaz.
Bitişik yazılan “ki” bağlaçları: mademki, halbuki, belki, oysaki…
Ek olan ,-ki kendinden önceki kelimeye bitişik yazılır ve ünlü uyumlarına uymaz. Bağlaç olan ki ayrı bir kelimedir.
Kendinden önce ve sonra gelen cümleleri bağlar ve ayrı yazılır.

Bu kurala göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde
“ki” nin yazımı (imlası) yanlıştır?

A) Türk tiyatrosundaki bu duraklamanın nedenleri üzerinde durmak gerek.
B) Öyle sanıyorum ki zevk kadar kişiden kişiye değişen bir kavram yoktur.
C) Yazıda o kadar çok terim kullanılmış ki sık sık sözlüğe bakmak gerekiyor.
D) Kitabın başındaki şiirlerden onun dünyaya bakış açısı hemen anlaşılır.
E) Görülüyorki o, yazılarında yeni düşünceler sunan bir kişi değildir.

E seçeneğinde “ki” bir bağlaçtır ve ayrı yazılmalıdır.

Yanıt E

Mİ’NİN YAZIMI

Daima ayrı yazılır. “Mı, mi, mu, mü” şekillerinde olabilir.
Olumsuzluk ekinin daralmış şekliyle karıştırılmamalıdır.
Bu ek, soru anlamı dışında kullanılabilir. İDİ, İMİş, İSE, İKEN, İLE
Bu sözcükler bitişik de, ayrı da yazılabilir. Ünlü ile biten bir kelimeyle birleşirlerse araya “y” girer.
Ünsüzle biten bir kelimeyle birleşirlerse “i” düşer.

Ses bilgisinde gördüğümüz ses olayları yazımda gösterilir. Aksi halde yazım yanlışı meydana gelir.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcüğün
yazımı yanlıştır?

A) O da babası gibi hukuku seçmiş.
B) Ben bu renkten hiç hoşlanmam.
C) Göğüsüme bir ağrı girdi.
D) Son günlerde onun bana karşı tavrı değişti.
E) Suyun tazyikinden çimler toprağa yapışmış.

C seçeneğinde “göğüsüme” sözcüğünün yazımı yanlıştır. Ünlü düşmesi kuralına uymamaktan kaynaklanan bir
yazım yanlışlığı yapılmıştır. Sözcüğün doğrusu “göğsüme”dir.

Yanıt C

Sonunda süreksiz sert ünsüzlerden (p, ç, t, k,) biri bulunan sözcük, ünlü ile başlayan bir ek aldığında sondaki
sert ses yumuşar.

Aşağıdaki sözcüklerden hangisi bu kurala uymaz?

A) araç B) tabak C) söğüt D) dolap E) koç
1983 ÖSS
E seçeneğindeki “koç” sözcüğü ünlü ile başlayan bir ek aldığında yumuşamaya uğramaz. “Koç-u”, “Koç-un”.

Yanıt E

BÜYÜK HARFLERİN KULLANILDIĞI YERLER

Akrabalık adları özel isimlerden sonra gelirse bunlar için büyük harf kullanılmaz: Fatma teyze, Mustafa
dayı , Atakan amca gibi… Yer adlarında ilgili adı tek sözcük karşılayabiliyorsa ikinci sözcük küçük harşe başlar: Fırat nehri,
Toros dağları, Konya şehri, Ankara keçisi, ‹slam dini, Uranüs gezegeni, Asya kıtası vb.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harışerin
kullanımı ile ilgili bir yazım (imla) yanlışı vardır?

A) Karayel kuzeybatıdan eser.
B) Doğu Anadolu’da kara iklimi etkilidir.
C) Türkiye’nin Güneyi genellikle yağışlıdır.
D) Amerika’nın kuzey komşusu Kanada’dır.
E) Arjantin bir Güney Amerika ülkesidir.

C seçeneğinde Türkiye’nin Güneyi yazımı yanlıştır, sözcük “güneyi” şeklinde yazı

Yanıt C