YGS – LYS Hazırlık Tarih ( Osmanlı Devleti Gerileme Dönemi Çözümlü Test)

1768- 1774 Osmanlı - Rus Savaşı'nda, Rus düşma- nı olan padişah II. Mustafa savaşa taraftır. Ancak Sadrazam Koca Ragıp Paşa savaştan yana taraf ol- mayıp Osmanlı Devleti'nin uzaktan heybetli bir asla- na benzediğini fakat bu aslanın yanına yaklaşıldığın- da tırnaklarının dökülmüş olduğunun görüleceği do- layısıyla askerî alanda ıslahat yapılması gerektiğini söylemiştir. Bu bilgilere dayanarak padişahın savaş yapılmasını savunduğuna, devletin kötü durumda ol- duğuna, orduda ıslahatlara önem verilmesi gerektiği- ne ve Osmanlı Devleti’nin eski gücünde olmadığına ulaşılabilir. Maliyenin düzeltildiği ile herhangi ilgili bir bilgi ise paragrafta yoktur. Yanıt D

Karlofça ile Osmanlılar ilk olarak Avrupa’da toprak kaybetmiş, Türk toprakları paylaşılmıştır. Balkan Ya- rımadası'ndaki ülkelerin kaybedilmesi ise 1878 Ber- lin Antlaşması'ndan sonradır. Yanıt C

Rusların, 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması’ndan 1878 Berlin Antlaşması’na kadar Osmanlılarla imza- ladığı antlaşmalarda Ortodoks haklarını gündeme getirmesinin temel nedeni Osmanlı topraklarında et- kinliğini artırmak istemesidir. Yanıt A

Küçük Kaynaca Antlaşması’nın verilen maddelerine göre, Osmanlı ekonomik kayba uğramıştır. Yanıt A

XVIII. yüzyılda ıngiltere’de başlayan Sanayi Devrimi kısa zamanda diğer Avrupa devletlerine yayılmasına rağmen Osmanlı Devleti’nin sanayi alanında geliş- memesinin temel nedeni ülkede yeterli sermaye bi- rikiminin bulunmamasıdır. Yanıt E

III. Selim ıslahatları Kabakçı Mustafa Ayaklanması ile son bulmuştur. Bu ayaklanmanın çıkmasında III. Selim’in edebiyat ve sanata yönelik ıslahatlarının yaygınlaşmasının etkisi daha azdır. Ordunun ve halkın dinden uzaklaşılıyor kaygısına kapılması, ayanların merkezî yönetime gireceklerini anlamala- rı, çıkarlarına zarar geleceğini anlayan bazı devlet adamlarının yeniçerileri kışkırtması, Yeniçeri Oca- ğı’nın kaldırılacağının anlaşılması III. Selim’e karşı ayaklanmaların çıkmasında etkili olmuştur. Yanıt E

Osmanlı Devleti'nin Küçük Kaynarca ile Ruslara ka- pitülasyonlar vermesi Osmanlı açısından olumsuz bir gelişmedir. Yanıt B

Öncüllerde verilen gelişmelere göre; yeniliklerin halk tarafından benimsenmediğine ve karışıklıkların gö- rüldüğüne ulaşılabilir, azınlık ayaklanmalarının gö- rüldüğüne ulaşılamaz. Çünkü azınlık isyanları Fran- sız ıhtilali'nden sonra ortaya çıkacaktır. Yanıt C

Katolik Venediklilerin Ortodoks Mora halkına eziyet etmesi üzerine Moralılar Osmanlı Devleti’nden yar- dım istemişlerdi. Osmanlı Devleti olaya müdahale edince Osmanlı Venedik savaşı çıkmıştır. Savaşa daha sonra Avusturya'nın girmesiyle Osmanlı'ya karşı ittifak oluşmuştur. Mora halkına zulmedilmesi ise “Balkanlarda mezhep çatışması yaşanmıştır.” yargısına ulaşmamızı sağlar. Yanıt B

Gerileme Dönemi'nde uygulanan genel politika Kar- lofça ve ıstanbul antlaşmaları ile kaybedilen toprak- ları geri almaktır. Bu politikayı uygulamak amacıyla yapılan ilk çalışma Prut Antlaşması ile Azak Kale- si'nin alınmasıdır. Yanıt A

Fransa'ya Kanuni döneminde verilen kapitülasyon- ların 1740 yılında I. Mahmut döneminde yenilenme- si ve süresiz olarak uzatılması kapitülasyonların pa- dişahların ömrü ile sınırlı tutulacağı hükmünü değiş- tirilmiştir. Yanıt B

Paragrafta verilen bilgilerden yola çıktığımızda Os- manlı Devleti’nin tek başına topraklarını koruyama- dığı, Osmanlı Devleti’nin denge politikası izlediği ve yapılan askerî yeniliklerin olumlu sonuçlar doğurdu- ğu yargılarına ulaşırız. Yanıt E

XVIII. yüzyıl sonrasında Osmanlı el sanatlarının ge- rilemeye başlaması ve bütçenin açık vermesinin te- mel nedeni ise gelişen Batı endüstrisine ayak uydu- rulamaması ve Lonca Teşkilatı'nın çökmesidir. Yanıt D

Patrona Halil ısyanı'na baktığımızda “ısyan yapılan yeniliklere değil lüks ve israfa karşı olmuştur.” yargı- sına ulaşılabilir. Yanıt A

Osmanlı Devleti 1718 Pasarofça Antlaşması’ndan sonra kaybettiği toprakları alma politikasından vaz- geçmiştir. Bu durumun ortaya çıkmasında savaşlar- da başarısız olunması, Avrupa’nın üstünlüğünün ka- bul edilmesi, devletin eski gücünü koruyamaması ve dış politikada değişikliğe gidilmesinin etkisinden söz edilebilir. Ancak devletin doğu sınırını genişletmeye çalışmasının etkili olduğu söylenemez. Yanıt D

1711 Prut Antlaşması'nda yer alan “Azak Kalesi Os- manlı Devleti’ne geri verilecektir.” maddesi Gerile- me Dönemi'nin genel politikası olan Karlofça ve ıs- tanbul antlaşmaları ile kaybedilenlerin geri alınması- na paralel bir politikadır. Yanıt C

Osmanlı Devleti ile Rusya arasında 1711’de yapılan Prut Savaşı’nın sonunda imzalanan Prut Antlaşma- sı’yla Osmanlı Devleti Azak Kalesi’ni Rusya’dan ge- ri almıştır. Bu bilgilere bakılarak; “Osmanlı Devleti savaşta başarılı olmuştur.” ve “Rusya’nın Karade- niz’deki etkinliği azalmıştır.” yargılarına ulaşabiliriz. Yapılan ıslahatların başarıya ulaştığı ile ilgili bir bil- giye ise paragrafta yer verilmemiştir. Yanıt B

Küçük Kaynarca Antlaşması'nın maddelerine bakıl- dığında bu antlaşma'nın Osmanlı Devleti için çok ağır bir belge olduğu görülür. Bu durumun temel ne- deni ilk kez halkı Türk ve Müslüman olan Kırım'ın kaybedilmesidir. Yanıt C

Avusturya ve Rusya; 1787 yılında Osmanlı Devle- ti'nin topraklarını paylaşmak için bir araya geldi. ıki devletin kuvvetlerine karşı savaşmak zorunda kalan Osmanlı Devleti savaşlarda yenildi. Ancak çok ulus- lu, monarşik bir yönetime sahip olan Avusturya, Fransız ıhtilali'nin ülkesinde etkili olmasından endi- şe duyarak savaştan çekildi. Yalnız kalan Rusya da barış istedi. Buna göre, Avusturya'nın savaştan çe- kilme nedenleri arasında Osmanlı Devleti ile Avus- turya'nın yapısı ve yönetim olarak benzer özellikte olması durumu yer almaz. Yanıt D

Osmanlı Devleti 1736–1739 yılları arasında Avustur- ya ve Rusya'nın Balkanlar'ı paylaşma girişimine ba- şarıyla karşı çıksa da bu savaşlardan en kârlı çıkan ülke Fransa olmuştur. Fransa 1739 Belgrat Antlaş- ması'nda yaptığı arabuluculuk karşılığında kapitü- lasyonların yeniden düzeltilerek sürekli hâle getiril- mesini sağladı. Bu bilgilere göre, Osmanlı Devleti ile ilgili; “Siyasi destek için ekonomik tavizler vermiş- tir.” ve “Çok cepheli savaşlar yapmıştır.” yargılarına ulaşabiliriz. Yanıt B

Sadrazam Baltacı Mehmet Paşa, Rus ordusunu Prut Nehri kenarında kuşatarak çok zor duruma dü- şürdü. Ancak Paşa yeniçerilere güvenemediğinden Rusya'nın Azak Kalesi'ni geri vermesi şartıyla barış teklifini kabul etti. Bu bilgilere göre Rusların, kesin yenilgiye uğratıldığı ile ilgili bir bilgiye ulaşılamaz. Osmanlı Devleti’nin kaybettiği toprakları geri aldığı- na, Osmanlı Devleti'nde ordu disiplinin bozulduğu- na, Karadeniz'de Osmanlı hâkimiyetinin güçlendiği- ne ve Rus ordusunun zor durumda bırakıldığına da- ir bilgilere ise ulaşılabilir. Yanıt D

Osmanlı Devleti'nin toprak kaybına uğramadığı Yaş Antlaşması'nda Kırım'ın Rusya'ya ait olduğunun ka- bulü çok önemsenmiş ve bu olay Dağılma Dönemi için başlangıç kabul edilmiştir. Bu durumun temel ne- deni ılk kez halkı Türk ve Müslüman olan bir yerin Os- manlı topraklarından ayrılması, kopması olarak gös- terilebilir. Yanıt C

Osmanlı Devleti’nin Gerileme Döneminde savaştığı devletler arasında Almanya bulunmamaktadır. Al- manya ile Osmanlı Devleti, Yükselme Dönemi'nde Kanuni zamanında karşı karşıya gelmiştir. Yanıt C

Küçük Kaynarca Antlaşması ile ilgili paragrafı ince- lediğimizde Karadeniz'de Osmanlı egemenliğinin sona erdiğine dair bir yargıya ulaşamayız. Yanıt B