Karahalılar dönemine ait Divan–ı Lügat'it–Türk Kaşgarlı Mahmut tarafından bir ansiklopedik sözlük olarak kaleme alınmıştır. Eserde Türkçenin Arapça kadar zengin bir dil olduğu anlatılarak Bizans ve Çin'e kadar yayılan bütün Türk lehçelerinden örnekler verilmiştir. Eserde Türk gelenek, görenek, töre ve halk edebiyatı ile ilgili bilgiler de verilmiştir.
Buna göre Kaşgarlı Mahmut ile ilgili,
I. Türkçenin zenginliğini ortaya çıkarmak istemiştir.
II. Arap kültürü etkisine karşı çıkmıştır.
III. Türklere ait birçok bilgiyi eserinde vermiştir.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Aşağıdakilerden hangisi Büyük Selçuklu Devleti sultanlarından değildir?

Büyük Selçuklu Devleti'nde medrese eğitimine önem verilerek bilim adamları korunmuştur. Bu dönemde astronomi alanında Ömer Hayyam, trigonometri alanında Abdullah Barani, matematikte Harezmi, felsefe alanında ise Muhammed Gazali gibi önemli bilim adamları yetiştirmiştir. Ömer Hayyam başkanlığında çalışan bir heyet Güneş yılına göre Celali Takvimini hazırlayarak Sultan Melikşah'a sunmuştur.
Buna göre,
I. Selçukluların, dönemlerinin önemli devleti olduğu,
II. Türk–İslam devletlerinde pozitif bilimlere önem verildiği,
III. Sultan Melikşah'ın bilimsel çalışmaları desteklediği
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Büyük Selçuklu Devleti'nin son zamanlarında hanedana mensup meliklerin yönettiği küçük devletçikler ortaya çıkmıştır.
Bunlar:
I. Suriye'de, Suriye Selçukluları,
II. Anadolu'da, Türkiye Selçukluları,
III. Kirman'da, Kirman Selçukluları,
IV. Irak'ta, Irak–Horasan Selçuklularıdır.
Bu durumun Selçuklu Devleti'nde aşağıdaki alanlardan hangisinde problem yaşandığına kanıt olduğu söylenebilir?

Karahanlılar, Kök–Türklerde ve Oğuzlarda olduğu gibi doğu ve batı olmak üzere ikili yönetim esasını benimsemişlerdir. Bu uygulamaya göre, asıl hükümdar doğudaki Arslan Karahan unvanını alırdı. Batı bölgesini yöneten ise buğra Kara Han unvanını taşırdı. Zamanla devlet doğu–batı olarak ikiye ayrılmıştır.
Karahanlıların bu uygulamasına bakılarak,
I. Ülke yönetimi kolaylaştırılmak istenilmiştir.
II. Devletin parçalanmasına zemin oluşmuştur.
III. Türk yönetim gelenekleri terk edilmiştir.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Türk–İslam devletlerinde de Abbasilerde olduğu gibi hükümet ve devlet işleri büyük divanda görüşülürdü. Büyük divana, vezir başkanlık ederdi. Gaznelilerde sultan, gerektiğinde vezir ve devlet ileri gelenlerine danışarak karar verirdi. Gaznelilerin merkez teşkilatında divanı–ı vezaret, divan–ı arız, divan–ı işraf gibi yardımcı divanlar da vardı.
Bu bilgilere bakılarak,
I. Türk devletleri yönetim alanında Abbasilerden etkilenmiştir.
II. Gaznelilerde hükümdarlar demokratik bir anlayışa sahip olmuştur.
III. Gazneliler'de birden fazla divan oluşturulmuştur.
yorumlarından hangilerinin söylenmesi doğru olamaz?

Ülke Selçuklularda diğer Türk devletlerinde olduğu gibi hükümdar ailesinin ortak malı sayılırdı. Aile içinden seçilen yetenekli yiğit ve bilgili kimse hakan olurdu. Hakan adına hutbe okutur ve para bastırarak bağımsızlığını elde ederdi. Selçuklular, Tuğrul Bey'e gelinceye kadar "Yabgu" unvanını taşımışlar, Tuğrul Bey'den sonra ise Sultan ve "Sultan–ı Azam" unvanları kullanılmaya başlanmıştır.
Bu bilgilere göre Selçuklularla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

Türkler İslamiyet'i kabul etmelerine rağmen hükümdarlık hakkının yani yönetme yetkisinin Tanrı tarafından verildiği inancı olan "Kut" anlayışı devam etmiştir. "Kut"un hükümdarın erkek çocuklarına kan yoluyla geçtiğine inanılıyordu. Bu yüzden hanedana mensup bütün erkek üyelerinin hükümdarlık hakkı vardı.
Bu durumun,
I. Taht kavgaları
II. Devletin ömrünün uzaması
III. Sınırların genişlemesi
gelişmelerinden hangilerine neden olabileceği söylenebilir?

Türk–İslam devletlerinde devletin başında bulunan hükümdar, devlet idaresinde doğrudan sorumludur. Ayrıca hükümdar halkını doyurmak, yardıma muhtaç olanları giydirmek ve paranın ayarını korumakla da sorumluydu.
Buna göre hükümdarın,
I. Siyasi
II. Sosyal
III. Ekonomik
alanlardan hangilerinden sorumlu olduğu söylenebilir?

Büyük Selçuklular, çocuk yaştaki şehzadelerini devlet idaresini öğrenmeleri için ülkenin eyaletlerine yönetici olarak gönderilirdi. Şehzadelerin eğitim ve devlet sorumluluğunu tam olarak alabilmeleri için beraberinde "Atabey" denilen tecrübeli devlet adamları görevlendirilirdi.
Buna göre,
I. Selçuklular şehzadelerin eğitimine önem vermiştir.
II. Hükümdar olacak kişi Selçuklu eyaletlerinde yönetim tecrübesi kazanmıştır.
III. Atabey olarak yalnızca Selçuklu ailesinden olanlar seçilmiştir.
yargılarından hangilerine ulaşılamaz?

Selçuklularda,
I. Divan–ı Tuğra: Devletin iç ve dış yazışmalarını yapardı.
II. Divan–ı İstifa: Devletin gelir ve giderlerine bakardı.
III. Divan–ı Arız: Ordunun maaş durumunu ve ihtiyaçlarını takip ederdi.
Buna göre, Selçuklu divanlarında aşağıdaki alanlardan hangisine ait bir karar alınabileceği söylenemez?

Türk–İslam devletlerinde hukuk, Şer'i hukuk ve örfi hukuk olarak ikiye ayrılırdı. Şer'i davalara kadılar bakardı. Kadıların başında Kadıyyü'l–Kuddat bulunurdu. Kadı din ile ilgili bütün işlerde yetkiliydi. Kadılar, Şer'i dâvâların yanında miras, sosyal hayat ve vakıfların idaresi gibi işlere de bakardı. Kadının verdiği karara Divan–ı Mezalim'de itiraz edilebilirdi.
Buna göre Türk–İslam devletleriyle ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?