Zamir (Adıl)
İsim olmadıkları halde isim gibi kullanılan bu sözcüklere zamir diyoruz. Cümle içinde zamirin karşıladığı isim ya da söz öbeği bilinmiyorsa, cümle belirsiz bir anlam taşır.
Zamirler değişik bölümlere ayrılır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:
1. Şahıs zamirleri
2. Dönüşlülük zamiri
3. İşaret zamirleri
4. Belgisiz zamirler
5. Soru zamirleri
Şimdi bunları tek tek inceleyelim.
1. Şahıs (kişi) Zamirleri
Şahıs isimlerinin yerine geçen zamirlerdir. Dilimizde altı şahıs olduğuna göre altı tane şahıs zamiri var demektir.
Ben biliyorum.
Sen biliyorsun.
O biliyor.
Biz biliyoruz
Siz biliyorsunuz.
Onlar biliyorlar.
2. Dönüşlülük Zamiri
Bu zamir “kendi” sözcüğüdür. Şahıs isimlerinin yerine geçebileceği gibi hayvan isimlerinin ya da cansız varlıkların isimlerinin yerine de geçebilir. Çoğu zaman ek alarak kullanılır.
Kendim Kendimiz
Kendin Kendiniz
Kendi Kendileri
Bu sözcüklerdeki altı çizili ekler dönüşlülük zamirinin hangi şahsı ifade ettiğini gösterir.
Dönüşlülük zamirinin en önemli özelliği, diğer zamirlerle beraber kullanılabilmesidir. Böyle durumlarda zamir, pekiştirme anlamı taşır.
“Bu soruyu ben kendim çözdüm.”
cümlesinde hem “ben” hem “kendim” zamirleri kullanılmış; böylece “ben” zamirinin anlamı kuvvetlenmiş.
3. İşaret Zamirleri
İsimleri, yerlerini işaret ederek karşılayan zamirlerdir. Bunlar işaret sıfatının zamirleşmesiyle oluşmuştur.
Bu geldi. Bunlar alındı.
Şu satıldı. Şunlar çağırdı.
O gidecek. Onlar beğenildi.
cümlelerinde altı çizili sözcükler işaret zamirleridir. Burada üçüncü tekil şahıs için kullanılan “o” zamiriyle, işaret zamiri olan “o” zamirini karıştırmayalım. Şahıs zamirleri sadece şahıslarda kullanılır.
“O, ders çalışıyor.” cümlesinde şahıs zamiri olan “o” sözü “O, demirden yapılmış.” cümlesinde insan olamayacağından işaret zamiri olmuştur.
Ancak işaret zamirleri insanlar için de kullanılabilir.
“Bu benim kardeşim, şu da onun arkadaşı.”
cümlesinde altı çizili zamirler işaret zamiri oldukları halde şahıs isimlerinin yerlerine geçmiş. Bu durumda “o” işaret zamirinin de insanı karşılayacağı düşünülebilir. Örneğin sınıfta işaret ederek,
“Bu, tembel; şu, biraz çalışkan; o, sınıfın en iyisi.”
dersek “o” işaret zamiridir. Çünkü “o” şahıs zamiri sözü edilen kişinin yanımızda olmadığı yani bizim onu görmediğimiz durumlarda kullanılır.
Bunların dışında işaret bildiren başka zamirler de vardır. Ancak bunların yapısı biraz farklıdır.
Burası eskiden boştu.
Şurası sizin ev miydi?
Orası pek hoşuma gitmedi.
Buraları bize aitti.
Şuraları temizleyin.
Oraları unuttum bile ben.
cümlelerinde altı çizili sözcükler de işaret zamirleridir. Bunların dışında,
“Bu kitap benim, öteki senin.”
cümlesindeki altı çizili zamir gibi daha birkaç işaret zamiri de vardır.
4. Belgisiz Zamirler
İsimleri, tam olarak belli olmayan bir nicelik yönünden belirten belgisiz sıfatlar, isimler düşünce onları karşılar ve belgisiz zamir olur.
“Bazı insanlar çalışkandır.” cümlesinde altı çizili sıfat;
“Bazıları çalışkandır.” cümlesinde zamir olur. Çünkü “insanlar” isminin yerine geçer. Bunu birkaç örnekte daha gösterelim.
Birçok öğrenci bu konuyu bilmez.
sıfat
Birçoğu bu konuyu bilmez.
zamir
Hiçbir kalemi beğenmedim.
sıfat
Hiçbirini beğenmedim.
zamir
Birkaç yaşlı parkta oturuyordu.
sıfat
Birkaçı parkta oturuyordu.
zamir
Sıfat olarak kullanılmayan belgisiz zamirler de vardır:
Herkes senin burada olduğunu sanıyordu.
Kimse ben haber vermeden içeri girmesin.
Hepsi de çok ucuz fiyata satılmış.
Bu cümlelerdeki altı çizili sözcükler sadece zamir olarak kullanılabilir.
5. Soru Zamirleri
İsimlerin yerlerine soru yoluyla geçen sözcüklerdir. Bu sözcüklerin yerine, sorduğu isimler getirilebilir.
“Bu çiçeği sana arkadaşından başka kim getirir?”
cümlesinde altı çizili söz, çiçeği getiren kişinin isminin yerine kullanılmıştır. Bu kişinin ismini “kim” zamirinin yerine koyabiliriz.
Çarşıdan ne aldın?
Nerede oturuyorsunuz?
Hangisi önce geldi?
Kaçı bizimle gelecek?
Zamirler, kendileri gibi ismin yerine geçen adlaşmış sıfatlarla karıştırılmamalıdır. Bunların ikisi de ismin yerine geçiyor. Ancak zamirler isimlerin herhangi bir niteliğini bildirmediği halde adlaşmış sıfatlar ismi niteliğiyle beraber karşılar.
Bu kadın dün de gelmişti.
Yaşlı kadın dün de gelmişti.
Bu cümlelerde altı çizili sözlerin ikisi de sıfattır. Birincisi işaret sıfatı, ikincisi ise niteleme sıfatıdır. Bu sıfatların belirttiği “kadın” isimleri cümleden çıkarılırsa,
“Bu dün de gelmişti.”
“Yaşlı dün de gelmişti.”
şekline gelen cümlelerde altı çizili sözler ismin yerine geçmişlerdir. Bu sözcüklerin anlamlarına baktığımızda “bu” sözcüğünün, yerine geçtiği ismin niteliğini bildirmediğini, “yaşlı” sözcüğünün ise bildirdiğini görüyoruz. Öyleyse birincisi zamir, ikincisi adlaşmış sıfattır.
|» Sözcük Türleri Sayfasına Dön! « |
not: İçerik, internetten alıntılanarak derlenmiştir…
Gerçekten de güzel hazırlanmış.Yapanlara çok teşekkür ederim.Bana çok faydası oldu.
Genelde tüm ödev sitelerinden faydalanmak ücretli. Böyle bir hizmeti ücretsiz yaptığınız için çok tşk ediyorum… Ellerinize sağlık.
Ya bu siteyi yapanların elleri dert görmesin, allah razı olsun çok yardımcı oluyor. Burdan ankara altındağ abdullah tokur ilköğretim okuluna selamlarımı gönderiyorum. Ben 7-b sınıfında okuyorum.
Çok güzel.Ben bu siteyi çok beğendim. Diğer sitelere nispet olsun!
Ya pardon,ben yazı yazarken yazım kurallarına uymadım. Çok özür dilerim. Ama şimdi düzelttim ve sizleri çok sevdim. Çünkü ödevlerimi hep bu siteden yapıyorum. Bir de adana Anadolu ilk öğretim okulundan Ahmet, Hurşit, Remziye ve bütün arkadaşlarıma selamlarımı iletiyorum.
Yine benim yani ben seval. Bu sitedeki zamirler,baglaçlar… yine işime yaradı sizlere cok teşekkürler.
gerçekten güzel bir site ya teşekkür ediyorum bu siteyi kuranlara diğer sitelerden kat kat daha güzel diğer sitelerin çok eksiği var ama bu site 4/4lük bir site diğer sitelerin ilerleyeceği kilometrelerce yol var çok güzel olduğundan aradığımı bulduğumdan sağ kolum
Ödevimi her zaman bu siteden yapıyorum bilgiler için teşekkür ederim.
Bu siteyi çok beğendim.Bu site harika bu siteden her şeyi yapabiliyorum.
Siteyi hazırlayanlardan allah razı olsun okuldaki kimseye 5 vermeyen öğretmenden 100 aldım! Çok teşekkürler…
Size çok teşekkür ediyorum.Anlamadığım konuları burada çok daha iyi anladım.
Süper bir yazı afferin bunu yazana afferin demek isterim ödevler de birebir!
Çok açıklayıcı olmuş. hazırlayanın emeğine sağlık
harika bir site çok faydası dokundu bana yapan kişiye yada yapanlara çok teşekkür ederim
Allah bu siteyi yapandan razı olsun. Çok teşekkür ederim, sayenizde çok faydalı oldu.Bu siteyi yapanı alkışlamak gerek.
Mrb arkadaşlar siteniz çok kapsamlı bir site gereklii bilgileri alabiliyorum. Bütün çalışmalarınızdan dolayı sizleri tebrik ediyorum. Başarılarınızınn devamını diliyorum. Kolay gelsin. Herşey için teşekkürler.
Merhaba dostlar sitenizi gerçektende çok beğendim ve tüm arkadaşlarıma önerdim çünkü bilgiler çok kapsamlı ve de aradağım her şeyi bulabiliyorum. Ödevlerimide buradan yaparak beğenilerini kazanabiliyorum bu yüzden çok beğendim dahada geliştirebilirsiniz.
Bencede çok güzel bir site. Süper yararlandım çok beğendim bu siteyi herkesede öneriyorum.
Şey ben öğretmenimiz internetten yapmayın dedi ama sizi sevdiğimden yapıyorum. Öğretmen dövsede sizin için…
hoca uzun yazın dedi ama napaLım kısa yazdık xD
canımız sağolsun
valla süper bir site yapmışınız teşekkür ederim.